Wraz z osiągnięciem pełnoletności dziecko zyskuje nie tylko większą samodzielność i pełnię praw obywatelskich, ale również pewne obowiązki względem rodziców. Dotyczy to zarówno kwestii współpracy w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, jak i potencjalnego wsparcia materialnego w określonych sytuacjach. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jakie prawa przysługują pełnoletniemu dziecku w domu rodzinnym.

Obowiązki dziecka względem rodziców – analiza przepisów

Dziecko ma określone obowiązki wobec swoich rodziców, które wynikają z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO). Choć obowiązki te często bywają niedoceniane, stanowią fundament prawidłowych relacji rodzinnych i wzajemnego szacunku.

Obowiązek szacunku i wspierania

Art. 87 KRO stanowi, że: rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się. To ogólne stwierdzenie wyraża istotę więzi rodzinnej. Zgodnie z nim dzieci, bez względu na wiek, powinny traktować swoich rodziców z należnym szacunkiem, a także udzielać im wsparcia w sytuacjach tego wymagających, zarówno emocjonalnego, jak i praktycznego, adekwatnie do swoich możliwości.

Szacunek i wspieranie rodziców stanowią obowiązek moralny i prawny. Jego naruszenie może mieć poważne konsekwencje, zarówno w sferze relacji rodzinnych, jak i w sferze prawnej, np. w postaci pozbawienia prawa do dziedziczenia po rodzicach (wydziedziczenie).

Obowiązek przyczyniania się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny

W art. 91 § 1 KRO znajduje się zapis, który stanowi, że:

• 1. Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców.

Oznacza to, że pełnoletnie dziecko, które jest w stanie zarabiać, powinno w pewnym zakresie partycypować w kosztach związanych z utrzymaniem domu, takich jak opłaty za media, żywność czy inne wydatki dotyczące codziennego funkcjonowania gospodarstwa domowego. Zakres tego obowiązku powinien być uzależniony od wysokości dochodów dziecka i sytuacji materialnej rodziny.

Obowiązek pomocy w gospodarstwie domowym

Art. 91 § 2 KRO mówi, że:

• 2. Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.

Zakres tej pomocy powinien być dostosowany do wieku i możliwości dziecka. Rodzice mogą oczekiwać od pełnoletniego dziecka jedynie takiego wsparcia, które będzie adekwatne do jego umiejętności i sytuacji życiowej. Tego rodzaju pomoc dotyczy przeważnie wykonywania codziennych obowiązków, np. sprzątania, gotowania, prania, jak również udziału w remontach. Działania te mają na celu zapewnienie równomiernego podziału obowiązków i budowanie odpowiedzialności dziecka za wspólne gospodarstwo domowe.

Jednocześnie rodzice nie mogą wymagać od dziecka rzeczy, których nie jest w stanie zrobić.

Obowiązek płacenia alimentów przez dziecko na rodziców

W szczególnych sytuacjach, takich jak choroba, wiek, niezdolność do pracy zarobkowej lub inne trudności życiowe rodziców, pełnoletnie dziecko może zostać zobowiązane do płacenia alimentów na ich rzecz. Sąd, biorąc pod uwagę sytuację finansową dziecka i potrzeby rodziców, podejmuje decyzję o wysokości alimentów. W przypadku gdy dziecko jest w stanie wspierać finansowo rodziców, sąd może orzec o obowiązku płacenia alimentów, które mają na celu zapewnienie podstawowych potrzeb życiowych rodziców, takich jak opieka zdrowotna, wyżywienie czy zakwaterowanie. Wysokość alimentów ustalana jest indywidualnie, w zależności od okoliczności każdej sprawy. Wówczas to rodzice muszą wykazać, że znajdują się w trudnej sytuacji materialnej.

Co zrobić, gdy dziecko nie wywiązuje się ze swoich obowiązków względem rodziców?

Pełnoletnie dzieci nie zawsze są świadome swoich obowiązków względem rodziców lub niekiedy wręcz świadomie je ignorują. W takiej sytuacji rodzice mogą podjąć szereg działań, zarówno o charakterze wychowawczym, jak i prawnym. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Rozmowa i próba zrozumienia

W pierwszej kolejności warto przeprowadzić spokojną i szczerą rozmowę z dzieckiem, podczas której rodzice powinni wyrazić swoje oczekiwania, obawy i uczucia związane z niewywiązywaniem się dziecka z obowiązków. Ważne jest, aby spróbować zrozumieć przyczyny takiego zachowania i wspólnie z dzieckiem ustalić zasady dotyczące jego obowiązków w domu, a także konsekwencje ich nieprzestrzegania.

Ograniczenie przywilejów

Jeśli rozmowa nie przynosi rezultatów, rodzice mogą ograniczyć dziecku przywileje, takie jak dostęp do rozrywki, np. telewizji, komputera lub gier internetowych, a także kieszonkowego czy wyjść z przyjaciółmi. Nowe zasady powinny być jasne i zrozumiałe dla dziecka oraz konsekwentnie egzekwowane.

Pomoc specjalisty

Niewywiązywanie się z obowiązków względem rodzica może wynikać z konfliktów i kryzysów rodzinnych. W takim wypadku warto skorzystać z profesjonalnej konsultacji z psychologiem. Specjalista może pomóc w zrozumieniu przyczyn konfliktu, poprawie komunikacji w rodzinie i znalezieniu rozwiązań, które będą satysfakcjonujące dla obu stron.

 

Działania prawne

Gdy pełnoletnie dzieci nie wywiązują się ze swoich obowiązków względem rodzica, może on podjąć określone kroki prawne. Są to na przykład:

• wezwanie do wypełnienia obowiązku alimentacyjnego i dobrowolnego uregulowania zaległości,
• złożenie pozwu o alimenty do sądu,
• złożenie pozwu o eksmisję, jeśli dziecko odmawia opuszczenia wspólnego mieszkania, pomimo licznych wezwań ze strony rodziców.

Jak prawnik może pomóc w rozwiązaniu konfliktów rodzinnych?

Prawnik może pomóc w rozwiązaniu konfliktów rodzinnych, oferując profesjonalne doradztwo i reprezentację w sądzie. Jest to szczególnie ważne w przypadku, gdy dochodzi do rażących zaniedbań ze strony pełnoletniego dziecka, a jego zachowanie stanowi zagrożenie dla dobrostanu rodziców lub innych członków rodziny.

Prawnicy z naszej kancelarii podpowiedzą Ci, jakie kroki prawne możesz podjąć w danej sytuacji, przygotują odpowiednie pisma procesowe i pozwy, a także wystąpią z wnioskami do sądu. W razie potrzeby adwokat może również pełnić funkcję mediatora i pomóc rodzinie w osiągnięciu porozumienie bez konieczności brania udziału w długotrwałym procesie sądowym.

Jeśli borykasz się z trudną sytuacją w rodzinie i nie wiesz, jak rozwiązać konflikt, zadzwoń do nas lub umów się na konsultację, aby uzyskać poradę i znaleźć najlepsze rozwiązanie dla Twojej sprawy. Twoje dobro i spokój są dla nas najważniejsze!