Osoby zobowiązane do płacenia alimentów muszą regularnie przekazywać określoną kwotę na utrzymanie i wychowanie dziecka, zgodnie z decyzją sądu lub ugodą. Co zrobić, gdy rodzic nie płaci alimentów i nie ma środków, aby pokryć swoje zaległe oraz przyszłe zobowiązania finansowe względem dziecka?

Obowiązek alimentacyjny w Polsce – najważniejsze zagadnienia

W Polsce obowiązek alimentacyjny jest zdecydowanie częściej nakładany na ojców, co wynika z faktu, że w większości przypadków po rozwodzie lub separacji dzieci pozostają pod opieką matki. Według danych zaprezentowanych w raporcie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor w 2023 roku niemal 300 tys. osób nie płaciło swoich zobowiązań, z czego 96% stanowili ojcowie.

W Polsce niepłacenie alimentów jest przestępstwem, które zostało uregulowane w Art. 209 k.k.

• 1. Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Ojciec nie płaci alimentów – co możesz zrobić?

Niepłacenie alimentów może mieć różne przyczyny. Jeśli rodzic nie płaci, możesz podjąć kroki prawne, aby otrzymać pieniądze na dziecko. Oto kilka możliwości.

Wystąpienie z wnioskiem do komornika o egzekucję alimentów

Gdy ojciec nie płaci alimentów na dziecko, możesz skorzystać z pomocy komornika sądowego. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu klauzuli wykonalności, która nadawana jest przez sąd na podstawie wyroku lub ugody dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. W tym celu należy złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji do komornika sądowego. W zależności od sytuacji dłużnika egzekucja może dotyczyć różnych składników majątku, na przykład:

• wynagrodzenia za pracę,
• środków zgromadzonych na rachunkach bankowych dłużnika,
• świadczenia z ubezpieczeń społecznych przy zachowaniu określonych limitów,
• mienia ruchomego,
• nieruchomości,
• innych źródeł dochodu.

Złożenie zawiadomienia do prokuratury

Niepłacenie alimentów na dziecko przez okres co najmniej trzech miesięcy może zostać potraktowane jak przestępstwo, które podlega karze grzywny i ograniczenia wolności. Złożenie zawiadomienia do policji lub prokuratury samo w sobie często skłania dłużnika do uregulowania zaległości w terminie, dlatego w wielu przypadkach zdecydowanie warto rozważyć ten krok.

Złożenie pozwu o alimenty przeciwko dziadkom

Jeśli ojciec nie płaci alimentów, możesz złożyć pozew o alimenty przeciwko dziadkom dziecka. Dziadkowie mogą zostać zobowiązani do płacenia alimentów, ale tylko jeśli mają wystarczające dochody i nie ma możliwości uzyskania pieniędzy od rodzica. Sąd sprawdzi też, czy dziecko rzeczywiście potrzebuje pomocy finansowej.

Skorzystanie z funduszu alimentacyjnego

Z funduszu alimentacyjnego mogą skorzystać osoby, które spełniają określone kryteria dochodowe. Świadczenie można uzyskać, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł. Jego wysokość nie może wynieść więcej niż 500 zł miesięcznie.

Dokonanie wpisu do rejestru dłużników,

Informacja o nieuregulowanych zobowiązaniach alimentacyjnych może zostać zamieszczona w Krajowym Rejestrze Długów. Taki wpis negatywnie wpłynie na zdolność kredytową dłużnika oraz może także powodować problemy z wynajmem mieszkania, nawiązywaniem współpracy z nowymi kontrahentami, uzyskaniem kredytu na firmę lub znalezieniem nowej pracy. Z tego powodu dokonanie wpisu często skłania dłużników do zapłacenia zaległych alimentów.

Wystąpienie do sądu ze skargą pauliańską

Kolejnym sposobem na poradzenie sobie z dłużnikiem alimentacyjnym jest złożenie do sądu skargi paulińskiej. Ma ona na celu unieważnienie działań, które polegają na świadomym pozbywaniu się swoich aktywów, aby uniemożliwić komornikowi skuteczne przeprowadzenie egzekucji. W takim wypadku sąd może uznać przeniesienie majątku na rodziców lub nowego partnera za nieważne, dzięki czemu możliwe będzie kontynuowanie egzekucji z majątku dłużnika.

Czym grozi niealimentacja? Co zrobić, gdy ojciec nie jest w stanie płacić alimentów?

Istnieje wiele sytuacji, które mogą spowodować, że ojciec nie będzie w stanie na bieżąco regulować zobowiązań finansowych względem dziecka. Są to przede wszystkim:

• trudności finansowe związane z pracą lub nagłymi wydatkami,
• nieznajomość konsekwencji prawnych niepłacenia alimentów,
• niechęć do płacenia spowodowana konfliktami i poczuciem krzywdy,
• zmiana sytuacji życiowej, np. miejsca zamieszkania,
• problemy zdrowotne,
• nieodpowiedzialne decyzje finansowe,
• utrata kontaktu z dzieckiem.

Czym jest niealimentacja?

Za niealimentację uznaje się zaległości, które stanowią równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych. W prawie karnym uchylanie się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego jest rozumiane jako działanie umyślne, nacechowane złą wolą i dotyczy sytuacji, w których zobowiązany nie płaci alimentów, mimo że obiektywnie ma taką możliwość.

Obowiązek świadczenia alimentacyjnego a brak pracy

Utrata pracy powoduje, że ojciec nie może należycie wywiązać się ze swoich obowiązków alimentacyjnych. Jeżeli brak pracy wynika z obiektywnej niemożności jej wykonywania, np. choroby, wypadku lub problemów z zatrudnieniem, fakt ten może zostać uznany za okoliczność, która sprawi, że zachowanie ojca nie zostanie zinterpretowane jako uchylanie się od płacenia alimentów.

Niepłacenie alimentów a prawo jazdy

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że istnieje zależność pomiędzy niepłaceniem alimentów a prawem jazdy. Na mocy ustawy z dnia 7 września 2007 o pomocy osobom uprawnionym do alimentów możliwe jest odebranie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu. Aby tak się stało, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• obowiązek alimentacyjny musi zostać określony w orzeczeniu sądowym, ugodzie lub w innej umowie w przedmiocie alimentów,
• dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy nie wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie wyższej niż 50% kwoty alimentów,
• wszczęta na podstawie takiego orzeczenia sądowego lub ugody egzekucja musi okazać się bezskuteczna.

Decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy wydaje starosta. Przepisy dopuszczają możliwość jej uchylenia, jeżeli zostaną spełnione określone przez ustawodawcę przesłanki.

Jak zminimalizować konsekwencję niealimentacji?

Osoba, która nie płaci alimentów, może zminimalizować negatywne skutki swoich działań nawet wtedy, gdy sprawa trafi na policję lub do prokuratury. Zgodnie z art. 209 § 4 k.k. nie podlega karze sprawca przestępstwa niealimentacji, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.

Jeśli masz problem z wyegzekwowaniem alimentów lub nie płacisz alimentów i potrzebujesz pomocy, zgłoś się do naszej kancelarii. Mamy duże doświadczenie w prowadzeniu spraw o podobnym charakterze, dzięki czemu doradzimy Ci najlepsze rozwiązanie i skutecznie zadbamy o Twoje interesy. Zapraszamy!